Laatste stand wetenschap rondom e-sigaret (juli 2022)

Dit is het laatste overzicht van (wetenschappelijke) inzichten rondom e-sigaretten.

Gezondheid

• Alle wetenschappers/experts stellen: e-sigaretten zijn minder schadelijk dan gewone sigaretten, inclusief RIVM, Trimbos etc.
• Er zijn verschillende belangrijke onderzoeken geweest naar de schadelijkheid van e-sigaretten:
• De Committee on Toxicity of Chemicals in Food etc. (Britse warenautoriteit) – die stelt dat e-sigaretten weliswaar niet zonder risico zijn, maar door de verminderde schadelijkheid een goed alternatief zijn voor gewone sigaretten https://cot.food.gov.uk/sites/default/files/2020-09/COT E%28N%29NDS statement 2020-04.pdf 
• De FDA stelt na meerdere onderzoeken – en onlangs bij de toekenning van de ‘Vuse’ e-sigaret – dat verslaafde volwassen rokers die op e-sigaretten overschakelen – hetzij volledig, hetzij met een aanzienlijke vermindering van hun sigarettenconsumptie – ten goede komen doordat zij minder worden blootgesteld aan schadelijke chemische stoffen https://www.fda.gov/news-events/press-announcements/fda-permits-marketing-e-cigarette-products-marking-first-authorization-its-kind-agency 
• Uit recent onderzoek dat is gepubliceerd in het gerenommeerde Journal of the American College of Cardiology blijkt dat de gezondheid van het hart, van rokers die switchte naar e-sigaretten, al binnen 1,5 maand sterk is verbeterd https://news.yahoo.com/smokers-switch-vaping-rapidly-boost-192115526.html?soc_src=social-sh&soc_trk=tw&tsrc=twtr 
• Uit ander recent internationaal onderzoek blijkt dat in e-sigaretdamp amper schadelijke stoffen zitten. Zelfs zo weinig dat de sommige stoffen amper of niet te meten zijn https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8588553/ 
• Volgens The American Heart Association lopen niet-rokers en e-sigaretgebruikers hetzelfde lage risico op hartziekten https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/CIRCULATIONAHA.121.057369  
• Britse (gerenommeerde) wetenschappers komen tot de conclusie dat de e-sigaret onder zwangere vrouwen veel effectiever is als stopmiddel dan nicotinepleisters. Ook keken de onderzoekers naar de schadelijkheid van e-sigaretten en nicotinepleisters voor zwangere vrouwen. Het veiligheidsprofiel bleek vergelijkbaar te zijn voor beide studieproducten, maar laag geboortegewicht (<2.500 g) kwam minder vaak voor in de e-sigaret groep https://www.nature.com/articles/s41591-022-01808-0#Abs1 
• Volwassen rokers die overstappen op het gebruik van e-sigaretten hebben mogelijk meer kans op een betere gezondheid en welzijn, zo blijkt uit nieuw onderzoek van de Universiteit van Washington https://www.washington.edu/news/2022/05/12/smokers-who-switch-to-e-cigarettes-may-adopt-other-healthy-routines/
• Voor niet-rokers of niet-dampers is nicotinegebruik niet aan te raden, maar nicotine veroorzaakt geen rookgerelateerde ziekten

Effectiviteit

• Verschillende onderzoeken, waaronder die van het Cochrane Library, wijzen uit dat e-sigaretten veel effectiever zijn (zelfs twee keer zo effectief) dan gewone rookstopmiddelen zoals therapie, ‘cold turkey’, nicotinepleisters, -sprays en -kauwgom https://www.cochrane.org/CD010216/TOBACCO_can-electronic-cigarettes-help-people-stop-smoking-and-do-they-have-any-unwanted-effects-when-used 
• Onderzoekers van Britse en Australische universiteiten onderzochten de effectiviteit van de e-sigaret als stopmiddel. Zij vonden dat bij rokers die niet met traditionele methoden konden stoppen, e-sigaretten effectiever waren dan nicotinevervangingstherapie https://www.cochrane.org/CD010216/TOBACCO_can-electronic-cigarettes-help-people-stop-smoking-and-do-they-have-any-unwanted-effects-when-used

De e-sigaret is geen opstap naar gewoon roken

• De e-sigaret zou volgens sommigen een opstap kunnen zijn naar gewoon roken. Jongeren zouden volgens deze aanname eerst gaan dampen (vanwege de zoete smaakjes) en vervolgens overstappen naar gewone sigaretten vanwege de nicotineverslaving.
• Het beeld dat jongeren door e-sigaretgebruik gaan roken, is niet correct. Dat blijkt ook uit verschillende statistieken. Zo daalt het aantal jongeren dat ooit e-sigaret heeft gebruikt al jaren (van 35% naar 25%). Dit komt door onder andere door het introduceren van een leeftijdsgrens om een e-sigaret aan te schaffen en het uitbannen van sishapennen (op kermissen). Volgens het Trimbos blijft het bij de meeste jongeren bij uitproberen van e-sigaretten en is er geen sprake van grootschalig regelmatig gebruikt (circa 2% van de jongeren gebruikt bijna wekelijks een e-sigaret, dus niet elke dag). Volgens het CBS neemt het regelmatige gebruik ook nog eens af (het is zo weinig dat het niet meer te meten is). Ook de dampwinkels zien geen jongeren, maar juist relatief oudere (ex-)rokers. https://www.trimbos.nl/docs/cd97d930-6f39-41ca-9923-c02a6e17982e.pdf

De zogenoemde gateway- of opstaptheorie is door meerdere universiteiten en wetenschappers onderzocht. Hieruit komt telkens hetzelfde beeld. De e-sigaret zet niet aan tot roken. Er zijn geen onderzoeken of data bekend die aantonen dat e-sigaretten jongeren aanzetten tot roken. De belangrijkste onderzoeken in de afgelopen twee jaar zijn:

• 28 juni 2022 – De Belgische Hoge Gezondheidsraad onderzocht onder andere de gateway-theorie: “Er is een verband tussen vapen bij jongeren en roken, maar er zijn vooralsnog geen bewijzen van causaliteit. De relatie tussen de twee is complex. De meeste experten zijn van mening dat de gateway-hypothese onvoldoende wetenschappelijk onderbouwd kan worden. Deze factor speelt echter een grote rol in de discussie over de e-sigaret. Waakzaamheid is wel geboden als het over jongeren en nicotinegebruik gaat. Gebruik van de e-sigaret door jongeren moet goed gemonitord worden en men moet verder gaan met het toepassen van een blijvend strenge regelgeving op vlak van verkoop, verdeling, marketing en reclame naar de jongeren.” https://www.health.belgium.be/nl/advies-9549-elektronische-sigaret-evolutie
• 11 mei 2022 – Een grote groep onderzoekers van verschillende Amerikaanse universiteiten en de Amerikaanse warenautoriteit de Food and Drug Administration concludeerden na een zeer uitgebreide studie dat de e-sigaret jongeren niet aanzet tot roken https://academic.oup.com/ntr/advance-article/doi/10.1093/ntr/ntac119/6584494?login=false
• 9 maart 2022 – Onderzoekers van University College London (UCL) komen na een groot onderzoek onder ruim 37.000 jongeren en jongvolwassenen tot de conclusie dat de e-sigaret geen opstap is naar gewoon roken. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/add.15838
• 17 februari 2022 – Uit het nieuwste onderzoek van topwetenschapper op het gebied van nicotineverslaving Lynne Dawkins (London South Bank University) onder jongvolwassenen die overmatig alcohol consumeren (zogenoemde binge-drinkers) blijkt dat de e-sigaret niet aanzet tot gewoon roken. Sterker nog, de e-sigaret leidt ertoe dat jongvolwassenen minder gaan roken. https://academic.oup.com/ntr/advance-article-abstract/doi/10.1093/ntr/ntac049/6530318?redirectedFrom=fulltext&login=false
• 20 november 2021 – De universiteit van Michigan en Alabama kwamen tot eenzelfde conclusie na een onderzoek. Zij keken goed naar risicofactoren (zoals: roken er mensen in je omgeving, experimenteergedrag). Als deze factoren buiten beschouwing worden gelaten dan hebben nooit-rokers of mensen die ooit een e-sigaret heeft gebruikt even veel kans om te gaan roken.https://academic.oup.com/ntr/advance-article/doi/10.1093/ntr/ntab243/6432620?login=truegies
• 17 november 2021 – Vijf Britse universiteiten kwamen tot de conclusie dat jongeren niet gaan roken door e-sigaretgebruik en dat vapen juist kan helpen bij het stoppen met roken. In het onderzoek werd gekeken naar het gedrag van 500.000 jongeren in de VS, Canada en de UK. https://www.uea.ac.uk/news/-/article/flavoured-vapes-less-harmful-to-young-people-than-smoking-and-could-help-teen-smokers-quit
• Juli 2021 – De universiteit van Maastricht, RIVM en IVO deden onderzoek naar de gateway-theorie. Onderzoeksleider prof. Gera Nagelhout stelt dat op basis van de onderzoeksresultaten niet met zekerheid kan worden gezegd dat e-sigaretten de oorzaak zijn dat jongeren beginnen met tabaksgebruik. En volgens Thomas Martinelli van IVO is een bepaalde groep jongeren meer geneigd om verschillende middelen (zoals e-sigaretten en tabak) uit te proberen en dat de volgorde van het uitproberen van de middelen er niet per se toe doet. https://ivo.nl/leiden-e-sigaretten-tot-roken-bij-jongeren-of-omgekeerd/

Gevolgen smaakverbod

• De universiteit van Memphis en Florida toonden aan dat het verbieden van smaakstoffen in e-sigaretten leidt tot meer rokers. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2352853220300134
• Onderzoeker Dr. Michael Siegel van de Tufts University School of Medicine, een absolute autoriteit op tabaksontmoedigingsonderzoek, heeft de verschillende smaakverboden in e-sigaretten in de Verenigde Staten onderzocht. Zij conclusie is: Sinds e-sigaretten gemeengoed zijn geworden en op grote schaal verkrijgbaar zijn, proberen volksgezondheidsinstanties de beschikbaarheid ervan te reguleren, niet alleen om te voorkomen dat jongeren gaan vapen, maar ook om te voorkomen dat het roken onder jongeren opnieuw wordt genormaliseerd. De algemene drijfveer achter dit beleid is het idee dat het gebruik van e-sigaretten door jongeren het gebruik van sigaretten zal normaliseren, wat zal leiden tot een toename van het roken van sigaretten onder minderjarigen. Wij tonen hier echter aan dat deze gedachte niet onderbouwd is, gebaseerd op econometrisch bewijs dat suggereert dat het gebruik van e-sigaretten door jongeren een cultuur van jeugdroken lijkt te vervangen. Wanneer de beschikbaarheid van e-sigaretten door belastingen en verboden wordt beperkt, neemt het sigarettengebruik onder zowel tieners als volwassenen toe. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0091743522001116#s0025
• Yale School of Public Health ontdekte dat het verbod op gearomatiseerde tabaksproducten, inclusief e-sigaretten, in San Francisco in verband werd gebracht met meer roken onder minderjarige middelbare scholieren in vergelijking met andere schooldistricten. Hoewel het beleid op alle tabaksproducten van toepassing was, was het resultaat waarschijnlijk groter voor jongeren die een e-sigaret gebruikten dan voor jongeren die rookten, vanwege het hogere gebruik van gearomatiseerde tabak door degenen die voorheen vapten. Dit geeft reden tot bezorgdheid dat het beperken van de toegang tot gearomatiseerde elektronische nicotineversiesystemen jongeren die anders zouden vapen, kan motiveren om over te stappen op roken. https://jamanetwork.com/journals/jamapediatrics/fullarticle/2780248
• De Canadese provincie Nova Scotia zag na een smaakverbod in e-sigaretten de verkoop van e-sigaretten dalen en de verkoop van sigaretten juist stijgen (bron: het ministerie van financiën) https://notices.novascotia.ca/files/public-accounts/2021/pa-volume-1-financial-statements-2021.pdf In de Canadese provincie Ontario, waar geen smaakverbod in e-sigaretten is, daalde de verkoop van sigaretten wel verder https://budget.ontario.ca/2021/chapter-3.html
• Uit Nederlands onderzoek (branche- en consumentenorganisatie) komt naar voren dat een invoering van een smaakverbod in e-sigaretten waarschijnlijk veel e-sigaretgebruikers zullen terugvallen op gewoon roken (20%), hun smaakstoffen zelf gaan maken (16%) of bij thuisbrouwers gaan kopen (10%). Het RIVM waarschuwde in oktober 2021 ook voor het feit dat de e-sigaret na een smaakverbod minder aantrekkelijk wordt als stopmiddel en dat mensen mogelijk zelf smaakstoffen gaan toevoegen aan e-sigaretten https://www.rivm.nl/nieuws/rivm-advies-beperk-smaakstoffen-voor-e-sigaret-tot-23-met-alleen-tabaksmaak
• In Estland is het smaakverbod daarom deels teruggedraaid, omdat de zwarte markt daar welig tierde

Situatie in andere landen

• In het Verenigd Koninkrijk gelden strengere anti-rookregels dan in Nederland. Ook zijn de prijzen van sigaretten (veel) hoger dan in NL. Daarnaast promoot de Britse overheid actief e-sigaretten als minder schadelijk alternatief. Hierdoor roken er in het VK 14% van de bevolking versus 20% in Nederland.
• Nieuw-Zeeland volgt eenzelfde beleid als het VK. Het land heeft een zeer streng anti-rookbeleid (breed rookverbod, hoge prijzen voor traditionele tabaksproducten), maar er is ook ruimte voor de e-sigaret als minder schadelijk alternatief voor roken. De Nieuw-Zeelandse overheid is tot de conclusie gekomen dat met alleen een
• In Japan heeft de actieve promotie van verwarmde tabaksproducten ervoor gezorgd dat het aantal rokers in enkele jaren met 40% is afgenomen. Bij verwarming van tabak komen ook minder schadelijke stoffen vrij dan gewone sigaretten. De daling in Japan is veel sterker dan in bijvoorbeeld Nederland. Het aantal rokers is in de afgelopen 6 jaar bijna 20% afgenomen.