Illegale handel is serieus gevaar voor de volksgezondheid
Recent zagen we op social media berichten verschijnen met vapes in de vorm van cartoon figuren (o.a. SpongeBob). Dit is absoluut verwerpelijk. Wie verzint dat? Webplatforms zoals TikTok, SnapChat en Facebook geven gewetenloze verkopers de ruimte om dit soort producten te plaatsen en de overheid laat het gebeuren. Wij hebben het ministerie en de NVWA al bijna 2 jaar geleden gewaarschuwd voor de toestroom van illegale producten en gevraagd hierop te handhaven. Ook de directies van de buitenlandse webplatforms zelf hebben we verzocht illegale promotie van de platforms te verwijderen. Helaas heeft dit geen enkel resultaat opgeleverd.
Overigens speelt dit probleem niet alleen in Nederland. Deze illegale praktijk zien we overal in de wereld ontstaan en is een serieus gevaar voor de volksgezondheid. Het grote probleem is dat deze illegale vapes op geen enkele manier zijn gecontroleerd. Dus het is onduidelijk wat er in zit. De verkopers houden zich aan geen enkele wet- of regelgeving en ieder toezicht ontbreekt waardoor jongeren dit soort producten eenvoudig kunnen bemachtigen. De BBC publiceerde deze week dat onderzoek uitwees dat veel van deze illegale vapes hoge concentraties van schadelijke stoffen bevatten die in normale vapes niet aanwezig zijn.
In landen waar een zeer restrictief beleid wordt gevoerd ten aanzien van e-sigaretten ziet men de reguliere verkopers van e-sigaretten verdwijnen en daarvoor in de plaats worden zij geconfronteerd met een extreme toename van de illegale handel. In Denemarken waar de afgelopen jaren o.a. een smaakverbod, standaard verpakkingen, rookvrije scholen, een verbod op disposables en hoge accijnzen zijn ingevoerd heeft men inmiddels een speciale overheidstaskforce opgericht om de illegale handel te bestrijden. Het heeft nog niet tot het gewenste resultaat geleid en het aantal rokers is weer gestegen. Het hoofd van de douane in Australië geeft aan dat een verbod op de verkoop van vapes (alleen te krijgen op doktersrecept) het probleem van de zwarte markt niet zal oplossen. De illegale vapes is een lucratieve handel voor criminelen vanwege hoge marges en lage boetes.
Het verleden heeft al te vaak uitgewezen dat verboden niet gaan werken. Hierdoor verlies je de controle Ook in Nederland zal de reguliere verkoper verdwijnen en zal de markt door criminelen worden overgenomen. Het is wachten op problemen. Wij blijven er bij de overheid op hameren dat verbieden niet de juiste weg is maar dat strenge regulering in combinatie met goede handhaving kan helpen om tot een rookvrije samenleving te bereiken. Speciaalzaken en -webshops kunnen hier een belangrijke bijdrage aan leveren.