Reactie naar aanleiding van het advies van het RIVM in verband met het uiterlijk van e-sigaretten
Er is een belangrijk verschil tussen de e-sigaretten die illegaal ons land binnenkomen en legale e-sigaretten die door de reguliere branche worden verkocht.
Legale e-sigaretten voldoen aan strenge regelgeving die onder andere zijn vastgelegd in de Tabaks- en Rookwarenwet en de Tabaksproductrichtlijn. Er gelden strenge eisen ten aanzien van het maximale nicotinegehalte, de maximale hoeveelheid vloeistof, de samenstelling, de verpakkingseisen en waarschuwingsteksten. Ook de verkoper heeft te maken met strenge regels zoals het verbod op verkoop aan minderjarigen, uitstalverbod, reclame- en promotieverbod, verbod op het geven van kortingen, smaakjesverbod en het online verkoopverbod.
Voordat e-sigaretten op de Nederlandse markt mogen worden gebracht moeten fabrikanten hun e-sigaretten, 6 maanden voorafgaand aan de introductie, registreren op de EU Common Entry Gate lijst voor Nederland. Het RIVM is de gatekeeper van deze lijst. Hiermee zijn de legale vapes veilig voor het gebruik door volwassen rokers.
Als gevolg van de steeds striktere wetgeving zijn echter veel reguliere verkopers gestopt omdat de focus op een enkel product niet langer rendabel is en heeft er een verschuiving plaatsgevonden naar een wetteloze zwarte markt. De massale instroom van grote hoeveelheden illegale e-sigaretten op de Nederlandse markt in de afgelopen twee jaren heeft geleid tot een volledig verdraaid beeld over de e-sigaret. De verkoop van deze illegale producten gaat volledig buiten de reguliere verkopers om en de overheid is niet in staat er adequaat op te handhaven.
De meeste mensen weten niet dat de e-sigaret een bewezen effectief hulpmiddel is voor de roker om van het roken af te stappen en dat rokers die volledig overstappen van de sigaret op een e-sigaret gezondheidswinst boeken.
Om het jeugdvapen tegen te gaan heeft het RIVM in opdracht van de staatssecretaris een rapport opgesteld met een advies over het uiterlijk van e-sigaretten. Dit advies is uitsluitend voor de bühne want het zal in de praktijk niet het gewenste effect hebben. De zwarte markt heeft immers lak aan regels zoals we nu ook al zien. Alleen de reguliere verkopers zullen zich aan de regels houden. Aangezien het uiterlijk van legale producten al volledig is aangepast aan de laatste regels is verdere aanpassing volstrekt overbodig.
Legale e-sigaretten die te koop zijn bij tabakswinkels en Vapestores zijn qua vormgeving van de apparaten en de verpakkingen toegespitst op de volwassen sigarettenroker en uitsluitend in tabakssmaak beschikbaar.
Voorbeelden van de meest verkochte legale en geregistreerde apparaten* in Nederland mogen vanwege het uitstalverbod niet worden getoond en zijn alleen zichtbaar en verkrijgbaar bij fysieke tabakszaken en vapeshops. De verpakkingen zijn echter simpel, zonder fratsen en in een bruine kleur, hetgeen overeenkomt met de smaak van tabak.
Een voorbeeld van een illegaal product (dat lijkt op speelgoed) dat in Nederland op de zwarte markt te verkrijgen is wordt in het rapport van het RIVM getoond. Ook in de uitzending van RTL nieuws van 23 mei waarmee de vangst van vapes op scholen wordt getoond zijn alleen illegale vapes te zien die alleen op de zwarte markt worden verkocht.
Het probleem is dat het advies van het RIVM zich richt op het uiterlijk van illegale vapes (niet op de legale vapes) maar dit niet kan reguleren omdat er geen controle is over de zwarte markt.
De verkoop van sigaretten en vapes aan minderjarigen IS al verboden. De verkopers op de zwarte markt hebben daar maling aan. Het feit dat jongeren uitsluitend de illegale exemplaren op de zwarte markt in handen krijgen zoals we ook hebben gezien in het RTL nieuws van 23 mei 2024 is een probleem van handhaving. Dat moeten worden opgelost.
*deze producten staan op de EU-CEG lijst die wordt beheerd door het RIVM
