Delft, 21 maart 2025
PERSBERICHT
Nederlands tabaksontmoedigingsbeleid faalt: aantal rokers blijft hoog, terwijl stopmogelijkheden worden beperkt
Strengere regelgeving blijkt niet goed genoeg te werken; Esigbond roept op tot herziening beleid en kijkt naar succesvolle Scandinavische aanpak
De Esigbond heeft met zorg kennisgenomen van de nieuwste cijfers van het CBS over rookgedrag in Nederland. Uit de gegevens blijkt dat het aantal rokers onder jongeren is gestegen, terwijl het aantal volwassen rokers bijna even hoog is gebleven. In e-sigaretgebruik onder volwassenen is wel een stijging te zien. Dit roept vragen op over de effectiviteit van het ontmoedigingsbeleid dat in Nederland wordt gevoerd en waarom andere alternatieven om te stoppen met roken steeds verder worden beperkt.
Afgelopen jaar bleek het aantal tabaksgebruikers te zijn gedaald met 0.8% naar 18.2% van de Nederlandse bevolking. Maar het aantal jongeren tussen de 12 en de 16 dat rookte, steeg met bijna 20%. Het aantal volwassen e-sigaretgebruikers is gedaald, maar het aantal minderjarigen dat de e-sigaret gebruikt is, ondanks alle maatregelen, gegroeid. Voorzitter van de Esigbond, Emil ’t Hart, vermoedt dat er een grote zwarte markt van e-sigaretten is en benadrukt dat het algehele anti-rookbeleid van de afgelopen jaren heeft gefaald: “Het uitstalverbod, het onlineverkoopverbod en het verbod op smaakjes voor e-sigaretten, maar ook de accijnsverhogingen op tabak hebben nauwelijks het gewenste resultaat gehad. Deze bepalingen hebben een enorme impact gehad voor de gereguleerde Nederlandse sector, maar heeft een onevenredig effect gehad op het gebruik. De e-sigaretgebruikers, maar ook de rokers hebben massaal gekozen om hun producten illegaal, over de grens of online te kopen. De controle op specifieke kwaliteitseisen is hiermee volledig zoek.”
Door de recente nieuwe bepalingen, maar ook met de plannen die op stapel staan, zorgt de Nederlandse overheid ervoor dat de minder schadelijke alternatieven en succesvolle stopmiddelen verdwijnen uit de gereguleerde Nederlandse winkels. De Esigbond pleit daarom voor een realistisch en wetenschappelijk onderbouwd beleid waarin volwassen rokers actief worden geïnformeerd over minder schadelijke alternatieven en deze alternatieven toegankelijk blijven.
In landen zoals Zweden, Japan en Nieuw-Zeeland, heeft op wetenschap gebaseerd beleid eraan bijgedragen dat het aantal tabaksrokers drastisch is gedaald, tot rond of zelfs onder 5%. Deze landen hebben rokers versneld laten overstappen van de schadelijke sigaret op substantieel minder schadelijke nicotine-alternatieven, waardoor zij gezondheidswinst hebben weten te boeken. Nederland zou baat hebben bij een vergelijkbare aanpak om een rookvrije samenleving dichterbij te brengen. Zoals het CBS ook zelf aangeeft, is het onrealistisch om het Nederlandse doel van Rookvrij 2040 te realiseren. De Nederlandse regering blijft inzetten op stophulpcoaches om tabaksgebruik terug te dringen, onder meer via de PUUR-campagne die onder rokers juist heeft geleid tot een daling van de wil om te stoppen.
De Esigbond roept de overheid op om samen met experts en de industrie te werken aan beleid dat zowel de jeugd beschermt als volwassen rokers ondersteunt bij het maken van een minder schadelijke keuze om te stoppen. Een effectieve combinatie van preventie, handhaving en voorlichting is noodzakelijk om de volksgezondheid nu en in de toekomst te verbeteren.
