Nog meer fouten en overdrijvingen in overheidscampagne ‘Nee tegen Vapen’
Op 12 mei introduceerde het ministerie van VWS de nieuwe campagne Nee tegen Vapen, gericht op het ontmoedigen van e-sigaretgebruik onder jongeren. De Esigbond onderschrijft het belang van duidelijke regelgeving en voorlichting ter bescherming van minderjarigen. Jongeren horen niet te vapen, punt. Maar we maken ons zorgen over de wijze waarop de overheid de gevaren van de e-sigaret presenteert.
Het ministerie verspreidde op 12 mei een persbericht waarin werd gesteld dat “bijna 40 procent van de 12- tot 16-jarigen verslaafd is aan vapen.” Deze bewering is inmiddels feitelijk weerlegd. Zoals factchecker Peter Burger (Universiteit Leiden) samenvatte: alarmerende VWS-cijfers berusten op antwoorden van slechts acht (!) tieners, het ging om een niet-representatief onderzoek, een onzorgvuldig persbericht, een vergissing van het ANP, en een correctie die niet door alle media werd opgepikt. Wetenschapsjournalist Maarten Keulemans (de Volkskrant) kwam tot eenzelfde conclusie: de onderliggende cijfers rechtvaardigen geen ‘vape-epidemie’, zoals de berichtgeving suggereerde. In werkelijkheid ging het om slechts acht jongeren die zichzelf “erg” of “heel erg” verslaafd noemden.
De presentatie van de resultaten van het onderzoek én het persbericht bevatten nog meer feitelijke onjuistheden. Waarom het ministerie ervoor kiest om de data op deze alarmistische wijze te presenteren is onduidelijk. Wat wil men ermee bereiken? Het gevolg is wel duidelijk, nog steeds worden we dagelijks geconfronteerd met de gevolgen van deze feitelijk onjuiste berichtgeving.
Om een en ander boven tafel te krijgen en om de misinformatie te bestrijden heeft de Esigbond een WOO-verzoek ingediend bij het ministerie van VWS en de staatssecretaris een rectificatieverzoek gestuurd.
De Esigbond vindt dat publiekscommunicatie over volksgezondheid betrouwbaar, controleerbaar en op wetenschap gebaseerd moet zijn. Angstzaaierij werkt niet. Het ondermijnt het vertrouwen in overheidsbeleid en bemoeilijkt een effectieve voorlichting aan jongeren die juist beschermd moeten worden tegen het gebruik van e-sigaretten, én aan volwassen rokers die overwegen over te stappen naar een minder schadelijk alternatief.
Wij blijven ons inzetten voor verantwoord nicotinegebruik, bescherming van minderjarigen én een open, op wetenschap gebaseerd debat over manieren om de gezondheidsschade van tabaksgebruik te verminderen.
